श्री गुरुगोविंद सिंचजी पत्रकारिता महाविद्यालस नॅक दर्जा प्राप्त.

 नांदेड, [आजची तारीख: ३० मे २०२५] – नांदेडच्या शैक्षणिक क्षेत्रात गुणवत्तावाढीच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचे पाऊल उचलले जात आहे. येथील महाविद्यालये आता केवळ पदवीधर निर्माण करण्यापुरती मर्यादित न राहता, जागतिक दर्जाचे शिक्षण देण्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहेत. यात 'नॅक' (National Assessment and Accreditation Council) ची भूमिका अत्यंत निर्णायक ठरत आहे, कारण शिक्षण क्षेत्रातील गुणवत्ता आणि विश्वासार्हता टिकवण्यासाठी नॅकचे मूल्यांकन आज काळाची गरज बनले आहे.

नुकतीच श्री गुरु गोविंदसिंगजी महाविद्यालय (बी.जे.), नांदेड या महाविद्यालयाला नॅकचे 'सी' ग्रेड प्रमाणपत्र मिळाले असून, हे एक स्वागतार्ह पाऊल आहे. पुढील पाच वर्षांसाठी वैध असलेले हे मूल्यांकन, महाविद्यालयाला आत्मपरीक्षण करून पुढील सुधारणा करण्यासाठी प्रोत्साहन देईल. महाविद्यालयाने प्राप्त केलेला १.८७ सीजीपीए (CGPA) हा महाविद्यालयीन प्रशासनाला अधिक चांगल्या कामगिरीसाठी प्रेरित करेल अशी अपेक्षा आहे.

नांदेडमधील शैक्षणिक वातावरणाची सद्यस्थिती:

नांदेड जिल्हा हा स्वामी रामानंद तीर्थ मराठवाडा विद्यापीठाचे केंद्रस्थान असल्याने, येथील शिक्षण प्रणालीची पाळेमुळे खोलवर रुजलेली आहेत. कला, वाणिज्य, विज्ञान, अभियांत्रिकी, फार्मसी आणि वैद्यकीय अशा विविध शाखांमधील अनेक महाविद्यालये येथे कार्यरत आहेत. ग्रामीण भागातून तसेच जिल्ह्याबाहेरील विद्यार्थ्यांसाठीही नांदेड एक महत्त्वाचे शैक्षणिक केंद्र बनले आहे. उत्तम पायाभूत सुविधा, अनुभवी प्राध्यापक वर्ग आणि विविध अभ्यासक्रमांची उपलब्धता ही येथील शैक्षणिक वातावरणाची प्रमुख वैशिष्ट्ये आहेत.

परंतु, केवळ अभ्यासक्रम पूर्ण करणे किंवा पदवी प्रदान करणे ही आजच्या जागतिक स्पर्धेच्या युगात पुरेसे नाही. विद्यार्थ्यांना केवळ पुस्तकी ज्ञान देऊन चालणार नाही, तर त्यांना कौशल्य आधारित शिक्षण आणि व्यावहारिक अनुभवांचीही आवश्यकता आहे. इथेच नॅकचे महत्त्व अधोरेखित होते.

नॅक (NAAC) का आवश्यक आहे?

आजच्या बदलत्या काळात कोणत्याही उच्च शिक्षण संस्थेसाठी नॅक मूल्यांकन अत्यंत आवश्यक ठरले आहे. त्याची काही प्रमुख कारणे:

 * गुणवत्ता आश्वासन (Quality Assurance): नॅक हे शिक्षण संस्थेच्या अभ्यासक्रम, अध्यापन पद्धती, संशोधन, पायाभूत सुविधा, विद्यार्थी विकास आणि प्रशासकीय व्यवस्थापन यासारख्या सर्व पैलूंचे सखोल मूल्यांकन करते. यामुळे संस्थेची सध्याची गुणवत्ता तपासली जाते आणि सुधारणेसाठी आवश्यक असलेले क्षेत्रे ओळखली जातात.

 * विश्वासार्हता आणि ओळख (Credibility and Recognition): नॅक मान्यता मिळालेल्या संस्थेला शैक्षणिक वर्तुळात एक वेगळी ओळख आणि विश्वासार्हता प्राप्त होते. विद्यार्थी, पालक आणि नोकरी देणाऱ्या कंपन्यांसाठी नॅक ग्रेड हे गुणवत्तेचे प्रतीक असते. 'अ' किंवा 'ब' ग्रेड मिळालेल्या महाविद्यालयांना उत्तम मानले जाते, ज्यामुळे तेथे प्रवेश घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांचा कल वाढतो.

 * आर्थिक साहाय्य आणि संधी (Financial Assistance and Opportunities): अनेक सरकारी योजना, शिष्यवृत्ती आणि संशोधनासाठी मिळणारे अनुदान नॅक मान्यताप्राप्त संस्थांना प्राधान्याने मिळते. ज्यामुळे महाविद्यालयांना पायाभूत सुविधा आणि नवीन उपक्रमांसाठी आर्थिक बळ मिळते.

 * सततची सुधारणा (Continuous Improvement): नॅक मूल्यांकन ही एक वेळची प्रक्रिया नाही, तर ती सततची सुधारणा घडवून आणणारी एक यंत्रणा आहे. महाविद्यालयांना नॅकच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार दरवर्षी 'वार्षिक गुणवत्ता आश्वासन अहवाल' (AQAR) सादर करणे बंधनकारक असते. यामुळे महाविद्यालयांना वर्षभर आपल्या कामगिरीचे मूल्यांकन करून सुधारणा करत राहावे लागते. हे अहवाल वेबसाइटवर सार्वजनिक करणे आवश्यक असते, ज्यामुळे पारदर्शकता येते.

 * जागतिक स्तरावर स्पर्धा (Global Competitiveness): नॅक मान्यता संस्थेला राष्ट्रीयच नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही ओळख मिळवून देते. यामुळे परदेशी विद्यार्थ्यांसाठी संस्था अधिक आकर्षक ठरते आणि आंतरराष्ट्रीय सहयोग व भागीदारीसाठी नवीन संधी निर्माण होतात.

पुढील वाटचाल:

श्री गुरु गोविंदसिंगजी महाविद्यालयाला मिळालेला 'सी' ग्रेड हा गुणवत्ता वाढीच्या प्रवासातील एक टप्पा आहे. नॅकने दिलेल्या अहवालातील सूचनांचा अभ्यास करून, महाविद्यालयाने पुढील पाच वर्षांत शिक्षण, संशोधन आणि पायाभूत सुविधांमध्ये भरीव सुधारणा घडवून आणणे आवश्यक आहे. नॅकचे मूल्यांकन हे केवळ एक प्रमाणपत्र नाही, तर ते उच्च शिक्षणाच्या गुणवत्तेसाठी असलेले एक वचन आहे, जे नांदेडच्या शैक्षणिक भविष्याला अधिक उज्ज्वल बनवण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.